Een leven zonder internet is vandaag ondenkbaar. We doen alles online: muziek beluisteren, kranten lezen, filmpjes bekijken… Er is zo veel informatie beschikbaar, dat we soms vergeten dat ook hier auteursrechten gelden. Denk dus twee keer na voordat je iets kopieert of zelf content upload.
Internet stelt een overvloed aan informatie ter beschikking, aan iedereen die het wil. Dat neemt niet weg dat ook online auteursrechten gelden. Vooral beelden zijn kwetsbaar voor plagiaat. Ook al lijkt het onschuldig om een foto te pinnen of een filmpje te delen via social media. Hou steeds in het achterhoofd dat iemand deze beelden produceerde.
Public domain
Niet elk beeld is even streng beschermd. Er zijn fotografen die uitdrukkelijke toestemming geven om ze te gebruiken, zelfs zonder naamsvermelding. Deze beelden vallen onder de noemer public domain. Dat wil niet zeggen dat alle beelden die op social media circuleren vrij te gebruiken zijn. Sociale netwerken zijn handige communicatie- en promotiekanalen, ook voor fotografen. Wanneer ze foto’s online plaatsen, denken velen dat ze publiek eigendom zijn. Toch, originele foto’s vallen overal en altijd onder de regels van het auteursrecht. Tenzij het om een foto gaat die meer dan 70 jaar oud is… Er is maar een uitzondering die het voor de rechthebbende onmogelijk maakt om zich tegen het gebruik of de reproductie te verzetten: wanneer een beeld deel uitmaakt van een verslag over actuele gebeurtenissen (bv. een gasontploffing, verkeersongeval etc.). Deze uitzondering geldt niet voor foto’s waarop enkel personen staan.
Netwerken
Zodra een foto of filmpje op een sociaal netwerk verschijnt, ben je je rechten op dit platform kwijt. Je aanvaardt immers de gebruikersvoorwaarden, waarmee je een licentie toekent aan het netwerk in kwestie. Toch beschik je nog over het auteursrecht, wanneer het bewuste beeld buiten het netwerk opduikt. Laten we de regel even toepassen in de praktijk. Wanneer je een foto op Facebook plaatst, dan mag elke internetgebruiker deze foto verder verspreiden via dit platform. Geen enkele Facebookgebruiker heeft echter de toestemming om de foto van het netwerk te plukken en vervolgens ergens anders te publiceren: op een blog, website, forum...
Personen in beeld
Het auteursrecht beschermt ook individuen. Staat er iemand per ongeluk uitdrukkelijk op een foto, dan heeft die persoon het recht om het gebruik ervan al dan niet te verbieden. Elke fotograaf moet toestemming krijgen van elke persoon die opvallend in beeld komt. Hoewel een geschreven toestemming niet noodzakelijk is, biedt ze de beste garantie. Foto’s waarop grote groepen mensen staan, zijn vrij voor reproductie. Een expliciete toestemming van elke gefotografeerde is hier overbodig. Wanneer een of meerdere personen uitdrukkelijker in beeld komen, is het wel aangewezen om hun goedkeuring te krijgen.
Beste bescherming
Of je nu foto’s van anderen gebruikt, af en toe fotografeert of er de kost mee verdient, niemand vindt het leuk als andere mensen werk stelen. Wil je zeker zijn dat jouw beelden beschermd zijn? Er zijn enkele trucjes die je kunt toepassen, hoewel het ene meer garanties biedt dan het andere.
- Gebruik zo veel mogelijk je naam of watermerk. Zet met je camera of de bewerkingssoftware jouw naam in de beeldinformatie. Deze manier van werken biedt helaas geen garanties, omdat je naam achteraf makkelijk verwijderd kan worden.
- Met de kopieerbeveiliging kan je voorkomen dat iemand jouw foto’s opslaat, of dat de broncode beschikbaar is voor derden. Wil je ook vermijden dat mensen jouw foto’s ‘pinnen’, voeg dan een ‘no pin’ metatag toe.
- Wil je misbruik van beelden die je op social mediasites plaatst voorkomen? Plaats ze dan in lage resolutie online.
Beste verdediging
Word je zelf beschuldigd van een inbreuk? Voorkom dit zo veel mogelijk door de correcte vermelding van bronnen, auteurs en andere informatie te respecteren. Betrap je iemand op een inbreuk? Contacteer de persoon in kwestie, om tot een oplossing te komen. Verzamel voldoende bewijzen voordat je iemand beschuldigt. Bewaar URL’s, maak screenshots. Bepaal ook je doel: de verwijdering van een beeld, de toevoeging van je naam. Of wil je toch een schadevergoeding?
Zelf inbreuken opsporen
Wil je nagaan of iemand jouw beelden illegaal gebruikt. Inbreuken opsporen kan op verschillende manieren.
- Google reverse image search: met deze tool doe je een image search in de omgekeerde richting. Je geeft geen zoekterm in, maar het beeld. Kopieer het beeld of de bijhorende URL in Google reverse image search en ontdek waar jouw foto’s zoal circuleren. Ook TinEye werkt volgens dit principe.
- imgSeek: deze open source tool kan zelfs aan de hand van een schets een beeld opzoeken. imgSeek werkt iets ruimer, wat het mogelijk maakt om ook bewerkte varianten van een beeld op te sporen.
- WP-plugins: met de WordPress-plugin Plagiarism kan je dubbele content opsporen. De plugin scant het internet, op zoek naar content die overeenstemt met jouw website. Een andere WP-plugin is Copyright Proof, die het lastiger maakt om content te kopiëren. De tool zorgt er bovendien voor dat je kopieën makkelijk kunt opsporen.
