Nieuw Amerikaans onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Science in juni, liegt er niet om: de impact van generatieve AI op de nieuwsindustrie kan nauwelijks onderschat worden. Met grote taalmodellen (Large Language Models) valt 43,4% tot 52,4% efficiëntiewinst te boeken binnen journalistiek werk. Extra software pompt die percentages verder op tot 83,4% en 76,2%.
In post-ChatGPT-tijden kelderde het aantal vacatures in de sector, zo wijst het onderzoek uit. In pre-ChatGPT-tijden was er nog sprake van 28.566 vacatures, erna van 18.156. Dat is een daling van ruim 36%. De daling had geen invloed op de vraag naar freelancers. Niet onverwacht is er meer behoefte aan datawetenschappers, prompt engineers en softwareontwikkelaars met AI-vaardigheden.
Skills
AI-vaardigheden worden geclusterd volgens vier categorieën van werknemers: AI-doeners, AI-gebruikers, AI-strategen en AI-verslaggevers. De AI-doeners testen tools en bevelen ze aan. Ze automatiseren workflows. Deze categorie moet de meeste AI-kennis hebben. Ook vaardig maar net iets minder moeten de AI-gebruikers zijn. Zij maken bijvoorbeeld gebruik van AI-fotobewerkingstools. De AI-strategen, de derde categorie, moeten de vinger aan de pols te houden, op de hoogte te blijven van trends. En tot slot zijn er de AI-verslaggevers die voor hun job voldoende hebben aan noties van AI.
Opvallend is ook dat er meer vraag is naar journalistieke kernvaardigheden als kritisch denken, creativiteit, factchecking, eindredactie en ethisch denken. Stuk voor stuk skills die het nodige tegengewicht moeten bieden aan de 'hallucinaties en vooroordelen’ van ChatGPT. Zonder de nodige creativiteit blijven ChatGPT-resultaten bovendien een slappe hap. Waar minder aandacht voor is: kunnen werken met grafische software, eindcorrectie, het verzamelen van informatie en het maken van memo’s. Geen enkele vacature zocht nog een ondertitelaar.
Vlaamse journalistiek
Wat betekenen de onderzoeksbevindingen voor de Vlaamse journalistiek? Gelden ze ook voor Vlaanderen of is er een vertaalslag nodig? Eigen onderzoek in het kader van VVJ Academy zal het uitwijzen.
Of de efficiëntiewinst dergelijke proporties aanneemt, blijft koffiedik kijken. Feit is dat generatieve AI de jobinhoud verandert. De hamvraag de komende tijd: hoe zit de wisselwerking mens-AI in elkaar? Kan het alomtegenwoordige principe van human in the loop wat concreter worden? Welke skills heeft de journalist van morgen nodig om goed te kunnen werken met GenAI? Hoe stomen de mediahuizen hun journalisten klaar? Hebben opleidingen journalistiek de bocht ingezet?
De technologie is here to stay. Van belang is dat ze ten dienste staat van de journalistiek. Hoe herinvesteren we de tijdswinst? De ordewoorden voor de VVJ: aanpakken van nieuwswoestijnen (gebrek aan pluriformiteit en diversiteit in Vlaamse media), inzetten op intensievere vormen van journalistiek als onderzoeks- en datajournalistiek en welzijn. Zet de mens in zijn kracht: GenAI is een vehikel, de mens bestuurt. Of zoals John F. Kennedy al zei: For space science, like nuclear science and all technology, has no conscience of its own. Whether it will become a force for good or ill depends on man.
Charlotte Michils
