De mogelijkheden met AI lijken eindeloos maar welke gevaren loeren er om de hoek? In de workshop ‘AI-tools voor freelance journalisten’ gidste Laurens Vreekamp ons door de wondere, maar soms ook duistere wereld van AI.
Wist je dat Google experimenteert met de zoekfunctie? In plaats van een lijst met links wil de techgigant je het antwoord op je vraag meteen voorschotelen, maar dat leidt soms nog tot grove blunders. Zo kwam als antwoord op de vraag hoe je ervoor zorgt dat de kaas beter op je pizza plakt: mix een beetje niet-giftige lijm door je kaas.
En wist je dat Open AI GPT-4o lanceerde? Dat is een chatbot die emoties in zijn stem kan steken en die niet alleen tekst maar ook beeld kan interpreteren. Zo kan hij je bijvoorbeeld adviseren om toch even je haar te kammen voor je de deur uitgaat.
En nog een weetje: Meta heeft een tool ontwikkeld waarmee je video’s of podcasts live kan aanpassen. Wil je bijvoorbeeld een groene achtergrond bij een bepaald beeld of hoefgetrappel in een bepaalde podcastscène, dan hoef je dat alleen maar tekstueel in te voeren en klaar is kees.
Voor jou is het misschien nieuws, maar voor Laurens Vreekamp (°1980), de man die de workshop ‘AI-tools voor freelance journalisten’ in goede banen leidde, is het dat niet. Hij is een AI-expert met een journalistieke achtergrond. Hij werkte eerder voor Google News Lab en bracht in 2022 het boek ‘The Art of AI’ uit. Dat bevat twaalf interviews met verschillende AI-pioniers in de creatieve industrie. Volgend jaar verschijnt zijn volgende boek ‘Niet onze AI’.
Reclamestem
AI kan al veel, maar, zo vraagt Vreekamp zich af, kan het straks ook de taken van de journalist overnemen? Tot op heden blijft de menselijke input noodzakelijk om belangrijke data van minder belangrijke te onderscheiden, om een menselijke toon toe te voegen en om getuigenissen af te nemen. Je zal dus straks niet vervangen worden door AI, maar wél door iemand die AI beter gebruikt.
In de bedrijfswereld is AI stilaan niet meer weg te denken. Zo deed Studio Hagel, een Nederlandse schoenenontwerper, een beroep op Midjourney, een afbeeldingsgenerator, voor inspiratie voor de creatie van nieuwe modellen. Nog in Nederland nam Aldi afscheid van stemacteur Diederik Ebbinge, die de reclameboodschappen van het merk insprak. Hij wordt vervangen door een robotstem die een samenvoeging is van de stemmen van tien vrouwelijke Aldi-medewerkers, met dank aan AI. Die nieuwe stem is nooit verkouden en altijd inzetbaar. De techniek wordt dus steeds vaker toegepast, want tijd- en kostenbesparend. Lees in dat verband ook ‘Gekloonde stemmen in de Vlaamse journalistiek: geen sciencefiction meer’ op pagina 12.
Een Mexicaans persoon
Allemaal goed en wel, maar AI heeft nog steeds een duister kantje, voert Vreekamp aan. Niemand weet bijvoorbeeld met welke data chatbots zoals ChatGPT, Gemini, DALL-E en Midjourney getraind zijn. Ontluisterend in dat verband was een onderzoek van De Groene Amsterdammer. De Nederlandse krant wilde weten welke Nederlandse websites gebruikt worden door chatbots. De meest gebruikte site bleek docplayer.nl. Die wordt gehost in Rusland en er staat allerlei persoonlijke informatie op die niet bestemd is voor online gebruik.
AI geeft uiteindelijk een reflectie van de data waarmee ze gevoed wordt. De ongelijkheid in de maatschappij dreigt zo weerspiegeld te worden in AI-tools. Als je aan AI vraagt om een afbeelding van ‘een Mexicaans persoon’ op te snorren, dan komt ze op de proppen met een foto van een man met een sombrero, terwijl dat nu niet bepaald het prototype is van de hedendaagse Mexicaanse persoon.
Laurens Vreekamp ziet acht gevaren van AI:
1 – er zijn nog veel bias en hallucinaties
2 – AI dreigt een black box te worden: vanwaar komen de data die erin gestoken worden?
3 – een goed AI-beleid is er voorlopig niet
4 – de big techbedrijven monopoliseren AI
5 – AI is belastend voor mens en milieu
6 – wat met de rechten van door AI gebruikte beelden, teksten, muziek …?
7 –het publiek heeft weinig vertrouwen in AI-gebruik door bedrijven
8 – AI vervormt het beeld dat we hebben van onszelf en de wereld
Anderzijds kunnen we dankzij AI nu ook ‘praten’ met zoekresultaten, websites, afbeeldingen, tekstdocumenten, pdf’s, audiofragmenten, videofragmenten... Vreekamp besluit: ‘Er zijn heel veel AI-toepassingen, maar het is aan de mens om te bepalen hoe we ermee in duet gaan.’
Steve Van Herpe
Foto's: Sarah Van Looy
