Momenteel bestaan er in België twee verschillende wettelijke beroepsstatuten voor professionele journalisten. Naast beroepsjournalisten, spreekt de wet ook van journalisten van beroep. Hun statuut is geregeld in een Koninklijk Besluit van 12 april 1965.
Deze journalisten moeten aan precies dezelfde erkenningsvoorwaarden voldoen als beroepsjournalisten, op één na: ze werken niet voor algemene nieuwsmedia, maar voor gespecialiseerde nieuwsmedia of vakpers. Denk aan consumentenmagazines, huis-tuin-keuken-magazines, IT-tijdschriften, gespecialiseerde sportbladen…
Deze pers wordt vaak ook ‘periodieke pers’ genoemd, maar dat is een zeer ongelukkige term: alle pers is periodiek. In Vlaanderen zijn op dit ogenblik een kleine 200 journalisten erkend als journalist van beroep. In de Franstalige vakpers gaat het om ruim 100.
ERKENNING JOURNALIST VAN BEROEP
Voor een erkenning als journalist van beroep kom je voor een specifieke Erkenningscommissie. Een verschil met beroepsjournalisten is wel dat deze commissie slechts een adviserende bevoegdheid heeft ten aanzien van de minister van Binnenlandse Zaken. Een enkele uitzondering daargelaten, is de minister evenwel nooit afgeweken van de beslissing van de Erkenningscommissie voor journalisten van beroep.
Journalisten van beroep krijgen, net zoals beroepsjournalisten, een officiële perskaart. Alleen de kleur verschilt.
OORSPRONG
Het onderscheid tussen ‘beroepsjournalisten’ en ‘journalisten van beroep’ heeft historische wortels. In 1958, jaar van de wereldtentoonstelling in Brussel, kreeg het land grote journalistieke belangstelling te verwerken, van overal in de wereld. Daarbij werd een onderscheid gemaakt tussen ‘algemene’ journalisten – die overal door mochten – en gespecialiseerde journalisten, bijvoorbeeld in mode of architectuur, die specifieke pasjes kregen voor de paviljoenen of evenementen in hun sector. Die gedifferentieerde behandeling werkte blijkbaar zo goed dat ze kort nadien werd doorgetrokken in de wetgeving: een wet van 1963 op de erkenning van beroepsjournalisten, en een KB van 1965 op de erkenning van journalisten van beroep.
TOEKOMST
Vandaag is iedereen het erover eens dat het onderscheid uit de tijd is. Veel redelijker is het te komen tot een enkel beroepsstatuut, geleverd door een enkele Erkenningscommissie en met een enkele officiële perskaart als gevolg. De AVBB (VVJ en AJP) en de VJPP-AJPP werken momenteel aan deze eenmaking, die weliswaar ook een wetgevend optreden vereist. Het statuut van journalist van beroep zou dan geïntegreerd worden in dat van beroepsjournalist. Alle gespecialiseerde journalisten kunnen wel al lid worden van de eengemaakte journalistenbond AVBB.
