Journalisten maken plaats voor gestructureerde data en geautomatiseerde berichten.
Computer algoritmen, ze publiceren dagelijks ontelbare artikels. Het ene al wat minder abstract dan het andere. Vooral buitenlandse nieuwsmedia als The New York Times, Los Angeles Times en The Guardian doen steeds meer een beroep op automated journalism, om 24 uur op 7 het nieuws zo snel en efficiënt mogelijk te brengen. De Journalist sprak met socioloog en docent Ben Caudron, over de zin en onzin van automated journalism.
Annick Hus
© Getty Images
'Het gebruik van gestructureerde data, om volledig geautomatiseerde berichten te produceren met algoritmen.’ Volgens socioloog Ben Caudron is dit de meest simpele definitie voor automated journalism. 'Het fenomeen haalt de mens uit de journalistiek. Media evolueren naar eenheidsworst. Met automated journalism zie ik dit nog toenemen. Meer dan ooit hebben we behoefte aan kwaliteitsvolle en betrouwbare berichtgeving. Maar daar is amper geld voor.’ Onderzoeksjournalistiek is het voornaamste slachtoffer van de toenemende druk op de commercialisatie van de media. 'Elke vorm van relevante journalistiek is op een ‘non mainstream’ spoor gezet. Heel uitzonderlijk vind je vandaag in de traditionele media een sterk staaltje van onderzoeksjournalistiek. Automated journalism brengt ons nog een stap verder weg van kwaliteit.’
Gestructureerde data
© mo.be
Voorlopig zijn het vooral grote internationale kranten die een beroep doen op algoritmen en data, om financieel en sportnieuws te brengen. 'Toch zijn het net die gestructureerde data die bij automated journalism een groot probleem zijn. Om een algoritme goed te laten werken, moet het data kunnen interpreteren. Een topic-deskundige moet het algoritme daarop trainen, want een basketbalmatch verslaan is iets anders dan een voetbalwedstrijd coveren. Het algoritme moet de regels van het spel kennen. Je moet ook gestructureerde gegevens voorhanden hebben, om een automatisch verhaal te kunnen produceren. Het resultaat is vaak sec en saai om te lezen.’ Goede data zijn onontbeerlijk, wil je een algoritme aan het werk zetten. Maar hoe objectief zijn deze automatische verhalen eigenlijk?
Caudrons visie is duidelijk: 'Dat deze vorm van journalistiek objectief is valt te betwisten. Wie levert de data aan? Welke bronnen werden geraadpleegd? Elke journalist maakt keuzes wanneer hij een verhaal brengt. Waarom contacteert hij expert A en niet expert B? En zo maak je constant selecties van het nieuws. Objectieve berichtgeving is een illusie. Beweren dat automated journalism objectief is, lijkt me niet juist. De data die je gebruikt, daarin zit al een zekere subjectiviteit.’
Einde van de eindredactie?
© Bert Van den Broucke - Photo News
Automated journalism is volop in ontwikkeling. Voorlopig is het creëren en trainen van algoritmen nog een serieuze investering en levert deze manier van werken saaie verhalen op. Gelukkig is de eindredactie nog steeds in handen van levensechte nieuwsmakers. 'Ik zou durven stellen dat eindredacteurs op termijn totaal overbodig worden. Als blijkt dat mensen bereid zijn om zulke gestructureerde en droge berichten te lezen, waarom zou je dan nog in een degelijke eindredactie investeren?
Werknemers kosten geld. Hoe meer je er kunt uitschakelen in een competitief landschap, hoe beter. En daar zit het potentiële gevaar voor de kwaliteit van de journalistiek,’ weet Ben Caudron. 'Persoonlijk vind ik dat we geen behoefte hebben aan automated journalism, wel aan kwaliteitsvolle onderzoeksjournalistiek. Journalisten moeten opnieuw de middelen en tijd krijgen om degelijk werk te leveren, om een standpunt in te nemen. Met automated journalism ga je nooit degelijke opiniestukken kunnen brengen. En toch worden nieuwsberichten steeds eenzijdiger. Het is zoals Christian Van Thillo het zegt: In eerste instantie is nieuws datgene wat er leeft en gebeurt in de wereld. Maar het is evenzeer een kwestie van wat wel of niet verkoopt. Nieuws dat je aan de straatstenen niet kwijt geraakt, daarin ga je niet investeren. Nieuws is datgene wat mensen zouden moeten weten, om zich beter te kunnen informeren en zo tot een mening te komen, om betere keuzes te maken.’
De vierde macht
© Bert Van den Broucke - Photo News
Toch ga ik akkoord met Chomsky, die stelt dat de media vandaag niet de rol vervullen die ze moeten vervullen. Ze moeten informeren, geen consensus creëren. Gelukkig zijn er nog enkele initiatieven die in de marge werken, zoals De Correspondent, Apache en MO*. De Tijd gunt journalisten af en toe ook nog wat ruimte om een goed stuk te maken.
Maar er is behoefte aan meer.’ De toekomst van de journalistiek zal vooral afhangen van wat wij willen. Willen we effectief dat de media de vierde macht zijn? Of willen we verder gaan met de evolutie die vandaag bezig is: de media die verkoopcijfers en opbrengsten najagen, media die ten dienste staan van advertising? Een ding is zeker: de toekomst van de journalistiek belooft een spannend verhaal te worden.
