VVJ vraag fundamenteel debat
JOURNALISTEN VERGOEDEN in BONUSSEN in plaats van BAREMA’S: PROBLEMATISCH VOOR WERKDRUK EN DEONTOLOGIE
Naar aanleiding van de ambitie van diverse mediadirecties om ook journalisten almaar meer met bonussen te gaan vergoeden, nam de VVJ-bestuursraad volgend standpunt in.
De VVJ stelt vast dat diverse persbedrijven de intentie hebben om af te stappen van het klassieke baremieke loonsysteem voor journalisten, en dit althans gedeeltelijk te vervangen door een bonussensysteem. Deze bonussen worden eensdeels gekoppeld aan de bedrijfsresultaten, anderdeels aan individuele meerprestaties.
Zo circuleren op dit ogenblik cao-projecten waarin loontrekkende journalisten die nieuw worden aangeworven, enkel nog maar gedurende de eerste vijf of tien jaar van de carrière baremieke verhogingen krijgen. Daarna zou enkel nog met bonussen worden gewerkt.
De VVJ begrijpt dat flexibele beloning occasioneel wordt gebruikt om bovenop de bestaande, baremieke beloning meerprestaties of extra verdiensten te honoreren. De VVJ is tevens bereid om mee na te denken over een interne herschikking van bestaande baremieke loonsstructuren, zodat jongere werknemers bijvoorbeeld in het begin van de carrière iets sneller verhogen in loon.
Maar baremieke loonsverhogingen vlakaf vervangen door bonusvergoedingen is bijzonder problematisch. Feitelijk gaat het om niet meer dan een besparing voor het mediabedrijf en een inlevering voor de journalisten. Het is zeer de vraag of de mediasector op die manier de journalistieke kwaliteit zal kunnen aanhouden die ze in deze crisistijden absoluut nodig heeft.
De uitgevers schermen ook met het argument van responsabilisering en motivering van het personeel. Dat is ronduit misplaatst. Nu al gelden journalisten als bijzonder gedreven beroepsmensen. Niet een tekort aan motivering, maar juist de overdreven werkdruk is voor hen een probleem, zo blijkt uit allerlei (ook wetenschappelijk) onderzoek. Dreigt de omschakeling naar bonusvergoedingen die werkdruk niet nog te vergroten, en daarmee gepaard ook het aantal burnouts dat nu al relatief groot is in de journalistieke stiel?
Specifiek met betrekking tot de bedrijfsgebonden bonussen is er nog de vraag waaraan die dan precies worden gekoppeld. Is dat de totale bedrijfsomzet, dan worden journalisten mede afhankelijk van de reclame-omzet die het bedrijf draait. Dreigt dat bij sommigen de focus niet te vertroebelen? Zelfs een bonusstelsel dat louter is gebaseerd op oplage- of verkoopcijfers roept in dat verband al vragen op. Nu al klagen velen over de te ver doorschrijdende commercialisering van het nieuws.
Voor zover bonussen worden gekoppeld aan individuele prestaties, komt er een nog een risico bij: dat van de criteria en de controle. Omzeggens iedereen die er al mee te maken heeft, spreekt ter zake van negatieve ervaringen. De praktijk is er wel degelijk een van grote willekeur.
De VVJ vraagt een fundamenteel debat vooraleer op een structurele wijze bonusvergoedingen voor journalisten worden ingevoerd in de plaats van de klassieke loonbarema’s. Zowel voor de werkomstandigheden als voor de beroepsethiek van journalisten zijn de risico’s al te groot en wegen deze geenszins op tegen de bedrijfseconomische baten.
