Volgens Reporters Without Borders (RSF) beliep het aantal geaccrediteerde journalisten in Oekraïne voor 2022 circa 12.000. Op gevaar voor eigen leven brengen ze daar sinds de Russische invasie op 24 februari 2022 verslag uit. Een deel van hen doet dat onverzekerd. De hoge premie of inferieure verzekeringsdekking zet hen daartoe aan.
'Deze dagen zijn journalisten een doelwit in Oekraïne.' Dat zegt oorlogsverslaggever Joanie De Rijke aan De Morgen-journalist Joël De Ceulaer in het kader van Het inzicht, een podcast van De Morgen. Het is zaak niet lang op dezelfde plaats te blijven. De cijfers liegen er niet om. Volgens het Safety of Journalists Platform van de Raad van Europa staat de teller intussen op 13 overleden journalisten sinds het begin van de oorlog. Ze werden vermoord of bezweken aan hun verwondingen. Een van hen was de Franse journalist Frédéric Leclerc-Imhoff van de Franse omroep BFMTV. Hij werd gedood terwijl hij een reportage aan het maken was over de evacuaties uit Severodonetsk. Eind april werden ook twee journalisten van de Italiaanse krant La Repubblica onder vuur genomen terwijl ze verslag uitbrachten nabij de stad Cherson, in het zuiden van Oekraïne. Bohdan Bitik, een Oekraïense journalist werkzaam als fixer, is intussen overleden. Zijn Italiaanse collega, Corrado Zunino, is gewond aan de schouder. Daarnaast bericht RSF over minstens 26 situaties waarbij er bewust geschoten werd op journalisten. Ook media-infrastructuur moet er aan geloven. De lijst van incidenten is lang.
Een rondvraag leert dat Vlaamse journalisten, en zeker journalisten in loondienst, (uiteraard) terugvallen op hun werkgever voor een verzekering wanneer ze afreizen naar Oekraïne. Ook 'vaste freelancers' – freelancers met slechts of hoofdzakelijk één opdrachtgever – verkeren in dat geval. Dat is niet onbelangrijk: wie een goede dekking wil betaalt een enorme premie. Een goede dekking garandeert bescherming op tal van vlakken, van hypotheekverzekeringen, bescherming van nabestaanden, losgeld, evacuaties enzovoort. Vaak is de verzekering ook gekoppeld aan het verplicht volgen van een opleiding. Helaas ligt een degelijke bescherming niet voor iedereen binnen handbereik. Zij zijn gedoemd een minderwaardige verzekering af te sluiten met een ontoereikende dekking of met veel – algemene en specifieke - uitsluitingen. Een uitsluiting kan erop neerkomen dat je bijvoorbeeld enkel gedekt bent wanneer je verblijft in het meest westelijke deel van Oekraïne. Omdat een dergelijke verzekering al snel irrelevant wordt of alsnog onbetaalbaar, lopen er heel wat – ook Vlaamse - journalisten en fotografen onverzekerd rond in Oekraïne. Zij riskeren er hun leven om ons te kunnen informeren over de ontwikkelingen over de oorlog. Ronduit onaanvaardbaar.
(CM)
(Foto: Carolyn Cole/Polaris/Photo News)
#WPFD2023
