Met AI is heel veel mogelijk om foto’s te manipuleren. Dat wordt dan ook gretig gedaan. Gelukkig zijn er tools om de echtheid van beelden na te gaan.
Tijdens de campagne voor de presidentiële verkiezingen van 2014 in de Verenigde Staten circuleerden foto’s van presidentskandidaat Donald Trump omringd door zwarte stemmers. De beelden, een poging om de populariteit van Trump in de zwarte gemeenschap een boost te geven, waren echter fake.
Als je nauwkeurig kijkt, kan je zien dat de Trumps linkerhand misvormd is en dat de persoon helemaal links een ringvinger mist. AI heeft vaak problemen met vingers: een vinger te veel of te weinig gebeurt wel vaker. Bovendien staat op de pet van de man links achteraan wartaal.
Onlangs circuleerde in Nederland op sociale media ook een foto van PvdA-lijsttrekker Frans Timmermans. Socialist en ‘klimaatpaus’ Timmermans zit er in een vliegtuig achter een tafeltje met luxehapjes en -drankjes. De afbeelding werd gebruikt om aan te tonen hoe Timmermans zogezegd écht reist. Op sociale media bereikte de foto duizenden mensen en werd Timmermans een ‘kaviaarsocialist’ genoemd. Maar het beeld is niet echt. De rechterhand van Timmermans heeft bijvoorbeeld zes vingers, er staat een glas wijn op zonder voetje en de schil van een sinaasappel is wit.
Uit die details kan je afleiden dat dit een door AI gegenereerd beeld is. Als journalist is het dus zaak om alert te blijven en foto’s en filmpjes die verspreid worden aandachtig onder de loep te nemen.
Er bestaan echter ook tools die je daarbij kunnen helpen. Helaas zijn ook die tools niet 100 procent betrouwbaar. Een aantal voorbeelden:
- https://images.google.com: foto uploaden en daarna zoeken op afbeeldingsbron – zo kan je zien of je met de originele foto te maken hebt of een bewerking
- https://tineye.com: zoekt op op welke plaatsen een afbeelding, of een bewerking daarvan, nog gebruikt wordt
- https://yandex.com/images: zoekt gelijkaardige beelden en geeft je suggesties waar informatie over de foto gevonden zou kunnen worden
- https://bing.com/?scope=images: zoekt uit op welke plaatsen een foto gebruikt is
- https://aiornot.com: is een beeld door AI gemaakt of niet?
- https://thehive.ai: gaat echtheid van beelden na, maar je kan ook tekst invoeren om te zien of een tekst met AI gemaakt is
Deze en andere hulpmiddelen bij je journalistieke werk komen aan bod in een groter artikel over de workshop ‘AI-tools voor researchjournalistiek en factchecking’ in De Journalist van 24 april 2024.
VVJ-leden ontvangen De Journalist automatisch. Ben je geen lid van de VVJ en wil je De Journalist toch ontvangen, klik dan hier.
(Steve Van Herpe)
