In 2015 lieten minstens 109 journalisten en persmedewerkers het leven. De doodsoorzaken variëren van (gerichte) moord- en bomaanslagen, tot vuurgevechten en andere gewelddadige incidenten. Dat meldt de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ) in haar jaarverslag, waarin ook enkele verontrustende trends te lezen zijn. Frankrijk telde in 2015 de meeste dodelijke slachtoffers onder journalisten, met de massamoord op de redactiemedewerkers van Charlie Hebdo. Irak en Jemen vervolledigen de top drie. In beide landen stierven het afgelopen jaar tien journalisten.
- Frankrijk: 11
- Irak: 10
- Jemen: 10
- Mexico: 8
- India: 7
- Filippijnen: 7
- Honduras: 6
- Zuid Soedan: 6
- Syrië: 5
Latijns-Amerika is het meest dodelijke continent, met 27 sterfgevallen. Vooral de drugshandel is een gevaarlijk onderzoeksterrein. Journalisten die te dicht in de buurt van drugsbaronnen komen, dreigen dit te bekopen met hun leven. De komende jaren wordt vooral het Midden-Oosten een gevaarlijke werkomgeving voor persmensen. De IFJ stelt er een opmerkelijke toename van geweld tegenover mediaprofessionals vast. Onder meer in Jemen en Irak zijn journalisten steeds vaker het doelwit van extremistische aanvallen. Maar er is ook positiever nieuws uit de regio. Door het afnemende geweld in Pakistan, daalde het aantal dodelijke persmedewerkers er tot 21.
Straffeloosheid op Filippijnen
De IFJ noteerde het afgelopen jaar zeven doden op de Filippijnen. Ook in dat land is een toenemend klimaat van vijandigheid tegenover de pers merkbaar, en de straffeloosheid die er heerst is verontrustend. In Afrika en Europa blijft het aantal persdoden voorlopig beperkt, met respectievelijke negentien en zestien journalisten die het leven lieten. 2015 werd vooral gekenmerkt door een trend van gerichte terreuraanslagen tegen journalisten. Het meest voor de hand liggende voorbeeld zijn de Franse journalisten/cartoonisten van Charlie Hebdo, die een jaar geleden het slachtoffer werden van een bloedige terreurdaad. Maar ook de ‘live’ moord op twee medewerkers van het Amerikaanse tv-station WDBJ in Virginia veroorzaakte een schokgolf. Meer bescherming Ook in 2016 zal de IFJ alles in het werk stellen om journalisten meer veiligheid te garanderen, aldus IFJ-president Jim Boumelha. “Ik herhaal nogmaals mijn oproep aan VN secretaris-generaal Ban Ki-moon om de internationale wetgeving ter bescherming van journalisten te optimaliseren. De aanslagen in Parijs en de afslachting van journalisten over de hele wereld, maken van de journalistiek vandaag de dag een dodelijk beroep. Sommige journalisten werken dag in dag uit in een wereld van extremisten, drugsbaronnen en roekeloos strijdende partijen. Een wereld waarin het vermoorden van journalisten ongestraft blijft.”
De IFJ startte eind 2015 een nieuwe campagne tegen de straffeloosheid van aanslagen op journalisten: End Impunity. Gegijzelde journalisten Volgens het jaarrapport van Reporters zonder Grenzen (RSF) worden wereldwijd 54 journalisten gegijzeld, vooral in Jemen en Syrië. Islamitische Staat hield eind 2015 in Syrië en Irak 18 journalisten in gevangenschap. En dan zijn er nog de talrijke reporters die elders in gevangenschap leven. RSF heeft weet van 153 gedetineerde professionele journalisten en 162 burgerjournalisten. De journalistieke wereld staat nog voor veel uitdagingen wat de beroepsveiligheid betreft. De IFJ werkt in dat verband nauw samen met de Raad van Europa. Zo lanceerden ze samen een online platform voor de bevordering van de journalistiek en de veiligheid van journalisten. groeide inmiddels uit tot een representatief observatorium van rechtenschendingen ten aanzien van journalisten in heel Europa. Uit alle rapporteringen van de IFJ in de afgelopen 25 jaar, blijkt eens te meer dat journalisten en mediamensen een makkelijk doelwit zijn, onder andere omdat er zeer weinig respect en duidelijkheid heerst over nationale en internationale beschermende wetten. De IFJ hoopt dat de huidige geweldgolf tegenover journalisten de politieke verantwoordelijken wakker schudt.
