Bedreigd, aangevallen, opgesloten en vermoord. Veel journalisten bekopen toewijding met hun lijf en soms zelfs leven. Maar de daders zijn veelal nog op vrije voeten, de opdrachtgevers vaak nog aan de macht. Naar aanleiding van de ‘Werelddag tegen de straffeloosheid voor misdaden tegen journalisten’, telkens op 2 november, vestigt de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ) vandaag opnieuw de aandacht op de onbestrafte masterminds die schuilgaan achter de moorden.
door Robbe Vandegehuchte
Sinds 1990 zijn in totaal 2644 journalisten vermoord, voor 2020 gaat het voorlopig om dertig slachtoffers. De IFJ merkt een ‘golf van (online) intimidatie en geweld’ sinds Covid-19. Vaak gaat het om ‘lokale’ journalisten. De cijfers tonen duidelijk aan dat machtige mensen serieuze inspanningen doen om feiten aan het daglicht te onttrekken. Bovendien blijven gerechtigheid en compensatie voor de slachtoffers meestal uit: slechts 1 op de 10 misdaden geraakt opgelost. Bij negen op de tien moorden gaan de daders dus vrijuit.
Veel journalisten hebben te lijden onder niet-dodelijke agressie, zoals marteling, verdwijning, willekeurige arrestatie, intimidatie of pesterij. Bij vrouwen komen daar seksuele aanrandingen bovenop. Syrië, Mexico en Afghanistan zijn momenteel de gevaarlijkste landen voor lokale journalisten.
In al die gevallen leidt straffeloosheid telkens tot extra geweld. Biedt een samenleving geen garantie op efficiënte rechtsbedeling, dan worden geweldplegers enkel maar aangemoedigd om nog meer journalisten te viseren.
Gelukkig zijn er uitzonderingen. Het recente Mindanao-bloedbad in de Filipijnen, waarbij 32 journalisten werden vermoord, werd opgehelderd. Ook in Somalië en Colombia bleek er voldoende politieke wil om gerechtigheid te brengen. Maar dat blijven uitzonderingen op de regel van straffeloosheid.
Truth Never Dies
Samen met de IFJ maken de VN zich zorgen over deze evolutie. Via #TruthNeverDies kan je zaken op de voet volgen. De IFJ voert van 2 tot 23 november een campagne met focus op vijf landen: Jemen, Mexico, Rusland, India en Somalië.
Jemen is sinds 2015 in een ‘vergeten oorlog’ verwikkeld. Internationale journalisten worden er geweerd en lokale journalisten ontvluchten het land. Sinds 2010 werden 44 journalisten vermoord, 20 zijn nog altijd vermist. Nul daders werden gevat.
Rusland kende zeventien moorden op kritische journalisten sinds 2005. Meestal ging het om Russen die berichten over corruptie of schendingen van mensenrechten door overheden. Ondanks enkele processen gingen de daders bijna altijd vrijuit. Het bekendste voorbeeld is het ‘brein’ achter de moord op Anna Politovskaja, dat nog steeds vrij rondloopt. De uitvoerende daders werden wel veroordeeld.
Mexico blijft een probleemgeval en extreem gevaarlijk voor journalisten. Dit jaar vonden al negen moorden plaats. Sinds 2006 – het begin van de war on drug trafficking – vonden 161 verslaggevers de dood.
Somalië is in Afrika een van de meest gevaarlijke landen voor journalisten. Sinds 2010 werden er 57 journalisten vermoord, slechts vier daders werden gevat. Mediahuizen worden door de overheid gesloten als ze te kritisch zijn.
In India tot slot zijn er de afgelopen zes jaar minstens 40 journalisten dood teruggevonden. Opdrachtgevers zijn volgens IFJ-onderzoekers vaak overheidsinstellingen, religieuze sektes of lokale maffia.
Wat kan jij doen?
- Neem actie, neem een foto van jou en je collega’s met de campagneposter van IFJ
"Who ordered the killing of my colleague?"
Deel de foto vandaag via je sociale media, eventueel met een korte boodschap gericht aan Belgisch premier Alexander De Croo.
Tag met #ENDIMPUNITY én tag de IFJ:
Twitter: @ifjglobal
Instagram: @ifjjournalists
Facebook /internationalFederationofJournalists
- Stuur brieven naar de regering of de (ambassadeurs van) landen waarop de IFJ met haar campagne focust. Je kan daarvoor sjablonen gebruiken die de IFJ ter beschikking stelt.
Russian authorities
Mexican authorities - In English or in Spanish
Indian authorities - Available soon
Somali authorities
Yemeni authorities:
- President of Yemen Republic
- Leader of Ansar Allah Movement Sana’a
- Doe mee aan de campagne voor een UN Convention on the Safety of Journalists
“We cannot remain silent when the level of impunity across the world is so shockingly high and the masterminds maintain their power because they can escape justice. Democracy requires that the authors of crimes and intimidations be duly brought to justice and pay the price for silencing those who are fighting for the truth. We call on all our affiliates and the international community to join our fight for justice and send a letter to their governments and target countries authorities calling for the end of impunity for crimes against media workers”.
IFJ President Younes Mjahed
“If we do not protect journalists, our ability to remain informed and make evidence-based decisions is severely hampered. When journalists cannot do their jobs in safety, we lose an important defence against the pandemic of online misinformation and disinformation.”
UN Secretary-General António Guterres
https://www.ifj.org/actions/ifj-campaigns/end-impunity-2020.html
