Volgens onderzoeker Jeroen De Keyser, van het Gentse Center for Journalism Studies, wordt journalistieke autonomie door diverse factoren bepaald. Beïnvloeding kan komen van adverteerders en van politieke actoren, maar journalisten zijn ook onderhevig aan interne druk. Die kan te maken hebben met concentratievorming binnen de media, met tabloidisering en ook met werkdruk.
Dr. De Keyser overloopt in zijn studie de instrumenten die journalistieke autonomie kunnen ondersteunen: een redactiestatuut, een stichting, journalistiek aandeelhouderschap en deontologische zelfregulering. Telkens wordt nagegaan wat de stand van zaken in Vlaanderen en elders in de wereld is.
De aanbevelingen zijn drieërlei. Om te beginnen wordt gepleit voor "het handhaven en versterken van substantiële investeringen in instanties die de journalistieke onafhankelijkheid ondersteunen". Het gaat om onder meer de Raad voor de Journalistiek en het Fonds Pascal Decroos. Daarnaast pleit De Keyser voor "het actief trachten te voorkomen van concentratiebewegingen in de Vlaamse nieuwsmediamarkt, zeker waar die leiden tot convergenties die de unieke identiteit van media teniet dreigen te doen".
Tot slot pleit de academicus een lans voor "het nauwgezet opvolgen van de toepassing onder de Vlaamse omroepen van de bestaande decretale verplichting om voor hun redacties een statuut uit te werken". Concreet: wanneer krijgt VTM het redactiestatuut dat het Vlaamse omroepdecreet haar ruim twintig jaar geleden oplegde ? Maar een algemene verplichting tot het invoeren van een redactiestatuut voor alle Vlaamse media hoeft voor Jeroen De Keyser niet.
De VVJ ijvert sinds lang wel voor de veralgemeende invoering van redactiestatuten bij algemene nieuwsmedia die een breed publiek bedienen en in die context ook overheidssteun krijgen. Zonder dat ze alle problemen oplossen, fungeren redactiestatuten en de redactieraden die ze invoeren immers als belangrijke buffers tussen mediabazen, hoofdredacties en journalisten. Zeker in de commerciële media-omgeving van vandaag gaat het om belangrijke waarborgen voor journalistieke onafhankelijkheid en kwaliteit.
(PD, foto Didier Lebrun / © Photo News )
Dr. Jeroen De Keyser (Center for Journalism Studies UGent), Journalistieke autonomie in Vlaanderen - Onderzoeksrapport in opdracht van het Kabinet van de Vlaamse minister van Media, Steunpunt Beleidsrelevant Onderzoek Media, oktober 2012 - http://www.steunpuntmedia.be/?p=1110
