De grote meerderheid van vrouwelijke journalisten en opiniemakers met kleur wordt vaak geconfronteerd met verontrustende online intimidatie. Die treft niet enkel hun mentaal welzijn, maar ook hun professionele activiteiten.
Dat blijkt uit de masterproef ‘(Not) Part of the Job’ die Aida Macpherson schreef als slotstuk van de master journalistiek aan de KU Leuven Campus Brussel. Ze interviewde vijf journalisten en zeven opiniemakers, en tien van hen zegden meermaals online te worden geïntimideerd. In de overgrote meerderheid van de gevallen komt de intimidatie van witte mannen, en vaak neemt ze de vorm aan van doods- en verkrachtingsbedreigingen. De intimidatie op Twitter blijkt het ergst.
“Ik ben heel vaak bedreigd”, getuigt een van de geïnterviewde vrouwen. “Met de dood, met geweld. Het was echt alsof iemand mij fysiek was komen aanvallen, alsof iemand stond te bonken op mijn deur van ‘ik wil binnen’, maar dan via mijn telefoon.”
Drie vrouwen melden dat dit de keuze van hun onderwerpen beïnvloedt. Drie anderen geven aan dat de manier waarop ze een thema behandelen anders wordt. Enkele getuigen hebben weet van vrouwen van kleur die, ontmoedigd door de online intimidatie, het publieke debat en de mainstream media hebben verlaten, richting ‘safe spaces’ zoals mediaorganisaties door en voor mensen van kleur.
Juridische stappen blijken zeldzaam. Twee getuigen contacteerden de politie, maar waren daarover niet tevreden. Ruim de helft van de vrouwen heeft overigens geen enkel vertrouwen in de politiediensten. Uit de interviews bleek ook een flagrant gebrek aan vertrouwen in het Gelijkekansencentrum Unia.
Aida Macpherson doet enkele beleidsaanbevelingen. De bevoegde overheid moet allereerst formeel erkennen dat online intimidatie tegen vrouwelijke gekleurde journalisten en opiniemakers een ernstige bedreiging vormt voor de vrijheid van meningsuiting, de persvrijheid en pluriformiteit van de pers. Macpherson stelt ook vast dat artikel 150 van de Grondwet, dat het assisenhof bevoegd maakt voor drukpersmisdrijven, neerkomt op ‘een feitelijke straffeloosheid van online haatspraak’. Verder dringt ze aan op een meldingsprocedure voor online intimidatie evenals een sensibiliseringcampagne over de impact die online intimidatie kan hebben op het leven van het slachtoffer. Tot slot zijn maatregelen nodig om het vertrouwen van gekleurde vrouwen in de politie en Unia te herstellen.
(LV)
Naar aanleiding van dit onderzoek herinnert de VVJ graag aan haar eigen Meldpunt voor agressie tegen journalisten, opgericht in 2019, dat in de studie van Aida Macpherson over het hoofd werd gezien.
