Het is zover: op 26 maart keurde het Europees Parlement een hervorming goed van het auteursrecht die ook nieuwsmedia en journalisten ten goede komt. Op basis van de nieuwe Copyright directive krijgen zij recht op een vergoeding wanneer hun werk online circuleert. Aan uitgevers en journalisten komt het nu toe na te gaan hoe ze de meeromzet eerlijk onder elkaar verdelen.
Het Europees Parlement keurde de nieuwe richtlijn uiteindelijk goed met een comfortabele meerderheid: 348 stemmen tegen 274. De Vlaamse verkozenen in het EP stemden voor, op die van N-VA en Vlaams Belang na.
Aan de goedkeuring ging een intense confrontatie tussen belangengroepen vooraf. Uitgevers, producenten, kunstenaars en journalisten stonden aan de ene kant; Google, YouTube en enkele verontruste burgerverenigingen aan de andere kant. Die laatsten vrezen dat de bescherming van het auteursrecht het vrije verkeer van informatie op internet aan banden zal leggen. Een bekommernis die ze dezer dagen ook via betogingen in Duitsland en Brussel uiten.
Uitgevers en auteurs counteren die kritiek met het argument dat er gewoonweg geen kwalitatieve content meer zal zijn als het auteursrecht niet beter wordt beschermd. In het huidige zakenmodel van het internet zijn het immers de grote techplatformen die met alle (reclame-)inkomsten gaan lopen. Die value gap wil de nieuwe Auteursrichtlijn nu dichtrijden.
Google News
De Copyright directive maakt online uitbaters verantwoordelijk voor content op hun platformen die door auteursrecht zijn gedekt en niet gecleared. Het kan gaan om journalistiek werk, muziek, filmbeelden en dies meer. De regeling dwingt onder meer Google om voor zijn platformen Google News en YouTube afspraken te maken met uitgevers en auteursvennootschappen, wil het beschermde content blijven aanbieden.
Op de regeling bestaan wel degelijk uitzonderingen. Korte citaten en hyperlinks zijn niet aan de orde. Ook de makers van recensies, memes of parodieën moeten zich geen zorgen maken. Jongere en kleinere platformen hebben minder verplichtingen dan grote, en non-profitinitiatieven zoals Wikipedia vallen helemaal buiten de regeling.
Maar voor het overige is het voor Google & Co. dus wel opletten voortaan. De Copyright directive laat in het midden hoe ze ervoor zullen zorgen dat geen auteursrechtelijke werk circuleert, maar zelf creërden de big tech een grote buzz over nakende internetfilters die de vrijheid op het net zou vernietigen. Zover hoeft het nochtans niet te komen, als Google zijn gigantische technologische middelen verstandig inzet om geschikte tools te ontwikkelen.
Faire verdeling met auteurs
De Europese lidstaten komt het nu toe de richtlijn te integreren in hun nationale wetgeving. Daarvoor hebben ze twee jaar de tijd.
Een belangrijk thema in dat verband wordt nog hoe de meeromzet die uitgevers en producenten zullen verkrijgen, zal worden verdeeld met de auteurs, onder wie journalisten. Volgens artikel 18 van de richtlijn moeten lidstaten ervoor zorgen dat auteurs een “geschikt en evenredig” deel krijgen van de bijkomende inkomsten. De VVJ heeft, in de schoot van de EFJ, tot op het einde getracht deze bepaling scherper geformuleerd te krijgen, maar het betreffende amendement werd in het Europees Parlement verworpen met slechts vijf stemmen tekort.
Hoe dan ook beschikt de VVJ nu samen met de JAM over een formeel draagvlak om bij de uitgevers bijkomende auteursrechtelijke inkomsten te vorderen. De gesprekken hierover met de uitgevers zullen bijtijds worden gestart.
Charlotte Michils
Pol Deltour
