Media en journalistenverenigingen werkten eind augustus de klok rond om collega-journalisten en fixers te helpen evacueren uit Afghanistan. Mee onder druk van de VVJ en de VRT deed ook België haar duit in het zakje.
Charlotte Michils
De belofte van de Taliban om te 'werken' aan de persvrijheid in hun land ten spijt, verkozen journalisten massaal om uit te wijken naar het buitenland. Ook België bleek daarbij een gegeerde bestemming. Toch was evacuatie naar ons land geen sinecure: België heeft sedert november 2014 geen ambassade meer in Afghanistan en moest mensen bij wijze van tussenstop eerst naar het Pakistaanse Islamabad overvliegen.
De VVJ en haar Franstalige zusterorganisatie AJP contacteerden herhaaldelijk het kabinet van federaal staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V). Daarbij konden ze steunen op de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ), die met zijn Afghaanse partnerorganisaties firm boots on the ground heeft in Afghanistan, en zo kan inschatten wie echt nood heeft aan bescherming.
Jeremy Dear, die de acties coördineert voor de IFJ: ‘In Europa alleen al slaagden internationale en nationale journalistenverenigingen erin om ruim 700 journalisten te evacueren. Landen die hen toegang verleenden zijn het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België, Spanje, Nederland, Duitsland, Zweden, Ierland en Polen. En ook Kroatië, Italië en Noord-Macedonië reikten intussen visa uit.’ Buiten Europa bleken landen als Pakistan, India, Qatar, Australië, Canada, de Verenigde Staten en Mexico bereid om journalisten uit Afghanistan een safe haven te bieden.
Fixers
In eigen land slaagde de VRT erin twee fixers te helpen. VRT-reporter Jens Franssen: ‘Zabi was mijn oren en ogen in Afghanistan en de man die mij daar veilig hield. Nu hij in gevaar was, kon ik niet anders dan proberen hem te helpen.’ Jens leerde Zabi kennen in 2014. ‘In Afghanistan werk je per gebied best met iemand écht lokaal. Zabi bijvoorbeeld komt uit Mazar-e-Sharif.’
VRT-collega Dominque de Graaf volgt de situatie van vrouwen in Afghanistan op de voet, en tracht ze vanop afstand zo goed mogelijk te helpen. Op VRT NWS gaf ze te kennen dat er in twintig jaar tijd behoorlijk wat veranderd is voor een deel van de Afghaanse vrouwen, maar lang niet genoeg om vrouwen af te helpen van hun statuut van tweederangsburger. ‘En de komst van de taliban 2.0 zal de verhoopte beterschap alleszins niet brengen.’
Intussen bekijkt En-GAJE, de Belgische vzw die journalistieke vluchtelingen in ons land opvangt en waarin ook de VVJ participeert, welke specifieke acties voor de gevluchte Afghaanse journalisten in België kunnen worden opgezet. De IFJ roept nog op om journalisten ter plaatse te steunen via het IFJ Safety Fund. Dat ontving alvast 600 donaties, goed voor ruim 33.000 euro.
