In januari 2018 heeft de Europese Commissie een groep van deskundigen op hoog niveau ("de HLEG") opgericht om advies uit te brengen over beleidsinitiatieven om nepnieuws en online verspreide desinformatie tegen te gaan. Het belangrijkste resultaat van de HLEG was een verslag dat tot doel had de beste praktijken te overlopen in het licht van fundamentele beginselen en passende antwoorden op deze beginselen te beoordelen.
De analyse in het rapport vertrekt vanuit een gedeelde visie op desinformatie als fenomeen dat veel verder gaat dan de term' nepnieuws'. Desinformatie, zoals gedefinieerd in dit verslag, omvat alle vormen van valse, onjuiste of misleidende informatie die is ontworpen, gepresenteerd en gepromoot om opzettelijk schade voor het publiek of winstoogmerk te veroorzaken. Het heeft geen betrekking op kwesties die voortvloeien uit de creatie en verspreiding van illegale online-inhoud (met name smaad, haatzaaiende uitlatingen, aanzetten tot geweld), die onderworpen zijn aan rechtsmiddelen op grond van EU- of nationale wetgeving, en evenmin op andere vormen van opzettelijke maar niet misleidende verdraaiingen van feiten zoals satire en parodie.
De HLEG adviseert de Commissie tegen simplistische oplossingen. Elke vorm van censuur, zowel publiek als privaat, moet duidelijk worden vermeden. De aanbevelingen van de HLEG zijn er in de plaats daarvan op gericht om op korte termijn te reageren op de meest nijpende problemen, reacties op langere termijn om de maatschappelijke veerkracht bij desinformatie te vergroten en een kader te bieden om ervoor te zorgen dat de doeltreffendheid van deze reacties voortdurend wordt geëvalueerd, terwijl nieuwe op feiten gebaseerde antwoorden worden ontwikkeld.
De door de HLEG aanbevolen multidimensionale aanpak is gebaseerd op een aantal onderling verbonden en elkaar versterkende reacties, en op vijf pijlers om:
- de transparantie van online-nieuws te vergroten, met inbegrip van een adequate en privacyconforme uitwisseling van gegevens over de systemen die online de verspreiding ervan mogelijk maken;
- media- en informatievaardigheden te bevorderen om desinformatie tegen te gaan en gebruikers te helpen bij het navigeren door de digitale mediaomgeving;
- hulpmiddelen te ontwikkelen om gebruikers en journalisten in staat te stellen desinformatie aan te pakken en een positieve betrokkenheid bij snel evoluerende informatietechnologieën te bevorderen;
- de diversiteit en duurzaamheid van het Europese nieuwsmedia-ecosysteem te waarborgen, en
- voortzetting van het onderzoek naar het effect van desinformatie in Europa te bevorderen om de door de verschillende actoren genomen maatregelen te evalueren en de noodzakelijke antwoorden voortdurend aan te passen.
