Het arrest van het Antwerpse hof van beroep in de zaak-Reuzegom roept heftige emoties op, bij het brede publiek, op sociale media en zelfs bij leidende politici zoals nu voorzitter van CD&V Sammy Mahdi.
Justitie wordt, gelet op de milde straffen, verweten een klassenjustitie te zijn, en velen trekken die lijn door naar de professionele nieuwsmedia. Ook hen wordt voor de voeten geworpen te weinig kritisch met de zaak om te gaan, met name door de identiteit van de Reuzegommers in hun berichtgeving niet te onthullen.
De VVJ stelt vast dat over weinig gerechtelijke zaken zo uitgebreid in de klassieke nieuwsmedia is bericht als over de Reuzegom-zaak. Van enige minimalisering van de feiten is dan ook geen sprake, wel integendeel.
Tegelijk is duidelijk dat alle professionele nieuwsmedia ervoor hebben gekozen om de namen van de Reuzegommers, zelfs na hun veroordeling, niet bekend te maken. Deze onafhankelijke en vrije keuze hebben de redacties los van elkaar gebaseerd op de deontologische code van de Raad voor de Journalistiek, en meer bepaald de richtlijn voor gerechtelijke berichtgeving die daaraan is gekoppeld.
In die richtlijn wordt gezegd dat journalisten bij de keuze tussen anonimisering en identificatie een afweging maken tussen hun primaire plicht van informeren en hun verantwoordelijkheid om de persoonsrechten te respecteren van iedereen die in hun berichtgeving voorkomt. In gerechtelijke berichtgeving betekent dit dat rekening wordt gehouden met diverse elementen, zoals de ernst van de feiten, of het om een publiek figuur gaat of niet, en of de betrokkene bezwaar maakt of niet. Specifiek voor veroordeelden zijn bijkomende overwegingselementen of identificatie een waarschuwing kan betekenen voor mogelijk nieuwe slachtoffers en ook hoe groot het belang is van reclassering en herintegratie in de maatschappij.
Op basis van al deze elementen hebben de redacties van de professionele nieuwsmedia hun redelijke keuzes gemaakt.
De VVJ vraagt het publiek, en meer nog vooraanstaande beleidsverantwoordelijken, om die keuzes te respecteren. Aan simplistische en populistische verwijten, zeker van politici, heeft niemand een boodschap.
In hetzelfde verband verwerpt de VVJ het voorstel van privacy-expert Matthias Dobbelaere-Welvaert om ‘ter wille van de duidelijkheid’ voortaan te kiezen voor ofwel systematische identificatie ofwel systematische anonimisering van veroordeelden. Deze al te grove aanpak beantwoordt niet aan de veel meer overwogen en fijnmazige benadering in de code en richtlijnen van de Raad voor de Journalistiek.
het VVJ-bestuur
2 juni 2023
