Het aanvullende journalistenpensioen was een van de actuele topics die aan de orde zijn gekomen tijdens de ledenvergadering van de Belgische journalistenvereniging, afgelopen zaterdag. Andere nog altijd hete hangijzers zijn de saneringen die mediahuizen aan het doorvoeren zijn, het omzetten van een deel van de journalistenvergoedingen in auteursrechten – om te besparen op de loonlasten – en een scherpere opstelling van justitie en advocatuur tegenover de pers.
Terugblikkend op 2011 gaven Marc Van de Looverbosch en Pol Deltour, respectievelijk voorzitter en nationaal secretaris van de VVJ, evenwel aan dat het niet allemaal kommer en kwel is geweest. Het ledenbestand is met 2.724 op hetzelfde hoge niveau gebleven dat het sinds 2007 heeft. In vergelijking met 2001 telt de VVJ nu ongeveer 700 leden méér. Pakweg 90 procent van de beroepsjournalisten heeft zich aangesloten bij de VVJ, wat de vereniging een zeer grote representativiteit geeft.
In het overzicht van 2011 stonden uiteraard ook het jubileum van 125 jaar Persbond vermeld en de aankoop – samen met de Franstalige zustervereniging AJP en met de auteursrechtenmaatschappij JAM – van een pand aan de Zennestraat, waar de drie verenigingen in de loop van 2012 hun intrek in zullen nemen.
In Antwerpen is voorts een nieuwe provinciale afdeling van de VVJ opgericht – die de vroegere afdeling Antwerpen-Limburg vervangt – waarvan de algemene vergadering van de VVJ afgelopen zaterdag een voorlopige werkstructuur heeft goedgekeurd. De oprichting van een nieuwe provinciale afdeling past in het kader van een tendens tot decentralisering naar regionale perskringen. Ook in Leuven en in Dendermonde hebben lokale perskringen initiatieven opgezet die journalisten uit de regio hebben samengebracht.
Het jaar 2011 was ook het jaar waarin de vijfjaarlijkse hernieuwing van de perskaarten moest gebeuren. Een zware klus voor de secretariaten van de VVJ en de Erkenningscommissie. Het werk is nog niet helemaal af. Halfweg februari waren 1988 hernieuwingaanvragen goedgekeurd, moesten nog 78 dossiers worden aangevuld, waren 17 mensen door de commissie opgeroepen en had de commissie 57 mensen verzocht af te zien van hun aanvraag omdat ze niet langer aan alle voorwaarden voldeden. Twintig aanvragen zijn geweigerd geweest en 379 journalisten hebben nog geen aanvraag tot hernieuwing ingediend.
Bij het begin van 2011 presenteerden de Vlaamse mediahuizen mooie bedrijfsresultaten, wat enige hoop rechtvaardigde, na de crisis van 2010. Maar tegen het einde van het jaar was het tij kennelijk gekeerd en werd bijna overal gesaneerd, met het verlies van nogal wat journalistieke banen tot gevolg. Het geplande VVJ-budget voor juridische bijstand is in 2011 dan ook flink overschreden.
Veel aandacht van de algemene vergadering ging naar de stand van zaken op het vlak van het aanvullende journalistenpensioen. Zoals bekend heeft minister van Pensioenen Vincent Van Quickenborne dat pensioen, dat sinds 1971 bestond voor loontrekkende beroepsjournalisten, bij het aantreden van de regering-Di Rupo afgeschaft. Het stelsel zou deficitair zijn en de overheid geld kosten. Begin 2012 bleek evenwel uit berekeningen van de Rijksdienst voor Pensioenen dat het systeem de jongste vijf jaar de overheid twee miljoen euro winst heeft opgeleverd.
Door een actie van de AVBB, hierin gesteund door talloze journalisten, zal minister Van Quickenbore nu een nieuw aanvullend journalistenpensioen uitwerken, dat zelffinancierend moet zijn. De AVBB bekijkt nu de parameters die hiervoor kunnen worden gebruikt: de hoogte van de bijdragen, de hoogte van het pensioensupplement, het aantal bijdragen leverende journalisten, …
In dat verband wordt nu ook nagegaan of het pensioenstelsel kan worden uitgebreid tot de zelfstandige beroepsjournalisten. Met unanimiteit nam de algemene vergadering van de AVBB een motie aan om de overheid op te roepen het aanvullende journalistenpensioen voort te zetten. Klik hier voor de motie.
Voor de freelancers was het andermaal een jaar waarin hard moest worden geknokt. De honoraria blijven laag, onder meer door de economische crisis die ook de media treft. Maar er blijkt ook een overaanbod aan journalisten, waardoor de druk op de honoraria nog groter wordt. Een enquête van de AJP toonde aan dat de helft van de freelancers minder dan 2.300 euro omzet haalt per maand. Een kwart haalt zelfs niet eens 2.000 euro. Dat zijn vaststellingen die sporen met een onderzoek dat de VVJ in 2009 heeft gedaan.
Bovendien worden freelancers nu geconfronteerd met een verwerping van hun belastingaangifte als ze al hun inkomsten als auteursrecht hebben aangegeven, zoals hun opdrachtgevers die inkomsten hebben gekwalificeerd. Dat betekent dan het betalen van achterstallige belastingen, een boete bovenop en nog eens navorderingen van sociale bijdragen. De VVJ en de AJP hebben hun leden al sinds 2009 gewaarschuwd voor dit gevaar en helaas blijkt de vrees gegrond te zijn.
Het soms droeve lot van de freelancers is overigens niet louter een Belgisch probleem. Tijdens een rondetafelconferentie van de Europese Federatie van Journalisten (EFJ), in november 2011, met freelancers uit diverse Europese landen, bleek het overal huilen met de pet op. Vooral in Zuid-Europese landen krijgen freelancers het financieel zwaar te verduren. En ook in Europees verband werd verwezen naar de talloze opleidingsinstituten die jaarlijks veel te veel journalisten op een te krappe markt brengen.
Tot slot keurde de algemene vergadering van de AVBB ook een motie goed waarin de Belgische journalisten hun solidariteit betuigen met hun door de AVBB ‘geadopteerde’ Turkse collega Bari? Terko?lu, die al ruim een jaar gedetineerd is, samen met ongeveer honderd andere Turkse journalisten, wegens de uitoefening van zijn beroep. De AVBB eist de onmiddellijke vrijlating van alle gedetineerde journalisten in Turkije en verzoekt de Belgische regering dit protest over te maken aan de Turkse ambassadeur in Brussel. Klik hier voor de motie.
Foto Christophe Licoppe/Photo News
