Generatieve AI brengt ook de journalistiek in een stroomversnelling. Drie journalisten met grote expertise ter zake – Lars Anderson van DPG Media, Dominique Deckmyn van De Standaard en Tom Van de Weghe van VRT – kwamen op een workshop van VVJ Academy op 14 december 2023 hun kennis en ervaring delen. Een verslag door Geert Van Lierde.
Volgens Pol Deltour (VVJ Academy) zullen ook journalisten meer en meer te maken krijgen met AI. Een sprekend voorbeeld is de nieuwe Amerikaanse nieuwszender Channel 1, die dit jaar operationeel wordt. Het nieuws wordt er gepresenteerd door nieuwsankers die zijn gecreëerd met AI. De nieuwslezer spreekt verschillende talen en kan door de nieuwsgebruiker vrij worden geselecteerd. Toch zegt de zender nog altijd te steunen op een volwaardig redactieteam dat bronnen controleert en nieuwsfeiten checkt volgens de journalistieke principes. Lars Anderson (DPG Media) wees erop dat AI allerminst nieuw is. Sinds het ontstaan van GPT1 in juni 2018 verwierf het stilaan ook impact in de media, tot en met GPT4 in maart 2023. DPG Media stelde intussen richtlijnen op voor het gebruik van generatieve AI. Aanvankelijk was er heel wat enthousiasme voor de innovatieve mogelijkheden van AI, aldus Lars Anderson, maar dat is zeer snel geëvolueerd naar een grote desillusie wegens de vaak ronduit foutieve informatie die wordt verstrekt. Ook Dominique Deckmyn (De Standaard) pleitte voor grote voorzichtigheid. Over generatieve AI doen er heel wat misverstanden de ronde, betoogde hij. Een groot probleem zijn de zogenaamde ‘hallucinaties’, waarbij het AI-platform gaat dwalen en foute informatie verstrekt. Dat gebrek is fundamenteel en het geraakt voorlopig niet opgelost.
Hallucinaties
De raming is dat de huidige chatbots in 15 à 20 procent van de gevallen gaan hallucineren. Eén op de vijf à zes antwoorden worden dus verzonnen. De hallucinaties doen zich het vaakst voor bij onderwerpen waarvan weinig bronnen in het trainingsmateriaal van de chatbot zitten. De chatbot vult dan zelf aan op basis van typische patronen. Dergelijke hallucinaties kunnen zich voordoen bij elk gebruik van generatieve AI. Er is geen sluitende oplossing en die zal er in de nabije toekomst ook niet zijn. Toch worden veel generatieve AI-toepassingen die zich de voorbije jaren nog in een onderzoeksfase bevonden stilaan geïmplementeerd, aldus Tom Van de Weghe (VRT). Vanuit dat oogpunt participeert de VRT in het Europese ‘AI for News’-project. Dat beoogt een ‘Zwitsers zakmes’ dat verschillende AI-tools bundelt ten behoeve van nieuwsredacties. Een voorbeeld is VRT Newsify: hierin kan men allerlei statistische data opladen om er vervolgens een nieuwswaardig verhaal uit te distilleren. Een andere toepassing is de Smart News Assistant: die kan worden ingezet vanaf de brainstorming voor een reportage tot en met de creatie van de volledig uitgewerkte reportage.
VRT werkt ook nog aan een toepassing die wordt gevoed door de eigen videodatabase en die van daaruit ‘nieuwe’ video’s gaat samenstellen met betrekking tot een persoon of thema. AI maakt daar ook atomaire inhoudsdelen van die vervolgens automatisch kunnen worden omgezet in titels, inleidingen of bulletpoints, en die kunnen dan weer worden gebruikt om te communiceren via socialemediakanalen zoals Instagram en Tiktok. Tijdens de workshop kwamen nog veel andere beschikbare en werkbare AI-tools voor journalisten aan bod. Een uitgebreid verslag met hyperlinks naar die tools is te vinden in het artikel hieronder.
Geert Van Lierde
