'Dit licht geamendeerde wetsontwerp zal de kloof tussen burger en politiek niet dichten', aldus een kritische oppositie tijdens de zitting van de Commissie voor Binnenlandse Zaken vandaag. 'Dat de regering de talrijke verbetersuggesties van het middenveld naast zich neerlegt, roept vragen op', aldus mevrouw Matz (Les Engagés). 'Ik zeg niet dat de regering iets te verbergen heeft, maar dit zal het vertrouwen van de burger in de politiek geen goed doen.' Minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V): 'Met dit wetsontwerp komen we allereerst tegemoet aan internationale aanbevelingen, het sluit verdere modernisering niet uit'. Maar ook, aan het adres van de oppositie: 'Als meerderheid zou u anders aankijken tegen dit dossier, dit is een spel van evenwichten.'
Charlotte Michils
De amendementen van de meerderheid sinds de hoorzitting van 23 mei 2023 zetten vooral in op meer actieve openbaarheid van bestuur. Zo worden federale administratieve instanties voortaan verplicht om het gebruik van algoritmes te duiden, wat nog belangrijker is bij individuele beslissingen. Andere info die overheden straks uit eigen beweging vrijgeven: een inventaris van toegekende subsidies (met vermelding van de begunstigde, het voorwerp van de subsidie en het bedrag ervan), studies verricht door een externe partner voor rekening van administratieve instanties, overheidsopdrachten (met vermelding van de aanbesteder en het vastgelegde bedrag). Tot slot moeten overheden een performante zoekmachine hebben die het toelaat te grasduinen in de beschikbare documenten.
De nieuwe uitzondering bedoeld om bepaalde informatie met betrekking tot de uitvoering van een beleidsstrategie vertrouwelijk te houden, wordt licht teruggeschroefd. Zo is de geamendeerde uitzondering enkel van toepassing op documenten die worden uitgewisseld tussen een minister of staatssecretaris, kabinetsleden en een politieke partij. Ze kan niet langer ingeroepen worden wanneer het opgevraagde document de administratie heeft bereikt.
De oppositie laakt de onwil van de meerderheid om de Commissie voor de Toegang tot Bestuursdocumenten (CTB) om te vormen tot een echt beroepsorgaan. Ze hintte op een mogelijk belangenconflict in hoofde van een regeringslid tegen wie momenteel een Raad van State-procedure loopt naar aanleiding van een weigeringsbeslissing na een openbaarheidsverzoek. Ook het budgettaire argument van de regering deed ze af als weinig overtuigend aangezien het slechts om een geringe investering zou gaan (25.000 euro). Dat de meerderheid weigert te doen wat de andere beleidsniveaus al realiseerden, is onbegrijpelijk, klonk het. En ook: de bescheiden ambitie in het regeerakkoord hoeft een grondige modernisering niet in de weg te staan.
Het mocht niet baten: één voor één werden de amendementen van de oppositie weggestemd. Geen spoedprocedure voor journalisten, geen CTB met beslissingsmacht, geen soepelere procedures.
Concluderend: dit regeringsinitiatief brengt meer actieve openbaarheid. Het verankert niet enkel de principes, het legt ook concrete verplichtingen op. Daar, helaas, stopt de lofzang, want de passieve openbaarheid van bestuur gaat er met twee extra weigeringsgronden verder op achteruit. De bijgestuurde uitzondering ten spijt.
(Foto: Nicolas Maeterlinck/BELGA PHOTO)
