Ruim de helft van de politieke journalisten in Vlaanderen werd al online of offline uitgescholden. Eén op de tien werd ooit fysiek belaagd, en 17 procent meldt zelfs doodsbedreigingen. Meer dan eens blijkt de katalysator van die agressie de retoriek van politici te zijn.
De onderzoeksgroep M²P (Media, Middenveld & Politiek) van de Universiteit Antwerpen kon 148 politieke journalisten strikken voor hun bevindingen met agressie. Scheldpartijen blijken schering en inslag, ruim een kwart meldt zelfs ‘regelmatig’ te worden uitgescholden online. Naast fysieke belaging werd van één op de tien ook al werkmateriaal beschadigd. Voorts werd een kwart al minstens een keer gerechtelijk afgedreigd en werd 15 procent geconfronteerd met een poging tot omkoping.
Online worden journalisten vooral lastig gevallen vanuit anonieme internetaccounts (81 procent). Vooral gewone burgers (62 procent) laten zich horen, in mindere mate gaat het over politici of hun medewerkers (14 procent) en activisten van sociale organisaties en partijen (9 procent). Volgens de onderzoekers fungeert de retoriek van politici soms echter als katalysator voor de agressie van hun achterban.
Mannelijke en vrouwelijke journalisten worden even vaak belaagd, zij het op een verschillende manier. Terwijl vrouwen vaker geconfronteerd worden met online en offline scheldpartijen, krijgen mannen meer te maken met fysiek geweld, doodsbedreigingen en (dreiging met) strafrechtelijke vervolging.
De invloed op het eigenlijke journalistieke werk is gelukkig vrij beperkt. Slechts 5 procent geeft aan minder over controversiële thema’s te schrijven. 2 procent meldt minder kritisch te werk te gaan ten aanzien van bepaalde personen of onderwerpen.
Wel erkent liefst 76 procent aan een vorm van zelfcensuur te doen door zich op sociale media over bepaalde thema’s minder uit te spreken. 62 procent wordt door de wantoestanden bovendien geconfronteerd met stress. 12 procent voelt zich neerslachtig. 7 procent overweegt zelfs te stoppen met journalistiek.
Andere bevindingen
De onderzoekers van M²P peilden ook nog naar het ideologische profiel dat politieke journalisten zichzelf toemeten. Op een schaal van 0 (uiterst links) tot 10 (uiterst rechts) geven de ondervraagde journalisten zich een gemiddelde score van 4,1. Dat is dezelfde score als bij een gelijkaardige bevraging in 2006.
Hun eigen medium plaatsen de journalisten veeleer in het centrum (4,9) en de eigen nieuwsconsumenten situeren ze meer rechts (5,7). 9 op de 10 vindt nog dat het eigen medium onpartijdig bericht, terwijl slechts 52 procent oordeelt dat de andere Vlaamse media dat doen.
Het onderzoek bevestigde ook nog dat (politieke) journalisten veel belang hechten aan contacten met hun nieuwsconsumenten. Zo reageert 83 procent op mails van lezers/kijkers/luisteraars. Als een nieuwsgebruiker een rechtstreekse vraag stelt, zegt 73 procent hierop te antwoorden.
De meerderheid van de interacties met burgers wordt wel als negatief ervaren. Hierdoor zegt 64 procent minder of zelfs niet meer in contact te treden met het publiek via sociale media of andere kanalen. Terwijl in de vorige enquête in 2018 directe contacten met de burgers de belangrijkste bron van publieke opinie was, staat dit in 2022 slechts op de 5e plaats. Dit keer staan sociale media op één.
Lees hier het onderzoeksverslag:
(LV)
