Om te weten wat je rechten en plichten zijn als journalist-werknemer bij een mediabedrijf, moet je in de eerste plaats naar je arbeidscontract kijken. Daar staat al veel in, met name over de kernelementen: loon, arbeidstijd en inhoudelijke aspecten.
Bedrijfsakkoorden
Een hele reeks bijkomende elementen van de arbeidsverhouding wordt geregeld in bedrijfsakkoorden. De Vlaamse mediagroepen hebben sinds 1998 de gewoonte om afzonderlijk de loon- en arbeidsverhoudingen te regelen. Zo werkt zowel Mediahuis als De Persgroep op dit ogenblik aan een eigen cao voor de werknemers (onder wie de journalisten) van de eigen groep.
Ook op sectoraal niveau zijn er regelingen uitgewerkt, die gelden als minima.
- Voor de magazinejournalisten is er een cao die de AVBB (Belgische journalistenbond) en ThePpress (koepel van uitgevers van de algemene informatiemagazines) samen hebben ondertekend. Die cao bevat onder meer enkele minimumregelingen met betrekking tot loon, werktijd en vakantieregeling.
- Tot 1998 bestond een gelijksoortige nationale cao voor de dagbladjournalisten. Momenteel bestaat er voor de Franstalige krantensector wel nog een sectorale cao (afgesloten tussen de journalistenbond AJP en de uitgeverskoepel JFB).
- Voor de kranten en magazines geldt aanvullend wat er in PC 200 (vroeger 218) wordt afgesproken over loon- en arbeidsvoorwaarden. (Drukkers van kranten en magazines hebben een eigen PC: PC 130.)
- Voor de omroepjournalisten en die van audiovisuele productiehuizen, is er een specifiek nationaal paritair comité opgericht, PC 227, dat via diverse cao’s de arbeidsverhoudingen in de AV sector regelt. Die cao’s bevatten ook minimumregelingen (zoals minimumlonen) voor de betrokken journalisten.
- Voor de regionale omroepen, die als social profitorganisaties worden beschouwd, is een ander PC bevoegd: PC 329 voor de socio-culturele sector.
- Voor internet en de digitale nieuwsmedia tot slot is, zoals voor radio en televisie, PC 227 bevoegd.
* Een enkel PC voor de hele mediasector zou geen slechte zaak zijn. De convergentie en integratie in de sector is een feit, en zo kunnen best meteen ook de loon- en andere werkvoorwaarden van iedereen die er werkt op elkaar worden afgestemd.
Arbeidswetgeving
Last but not least is er de arbeidswetgeving, uitgevaardigd door parlement en regering. Die wetgeving bevat belangrijke dwingende bepalingen, onder meer inzake loon en werktijd, die even goed van toepassing zijn op de relatie tussen uitgevers en journalisten als op welke andere arbeidsverhouding ook.