In het kader van de onderhandelingen over het Voorstel van Richtlijn Auteursrechten roepen de IFJ, EFJ en AVBB-VVJ de Europese instellingen – Raad, Parlement en Commissie – op om het op te nemen voor de journalistiek. Dat kan via een eerlijke en evenwichtige vergoeding op basis van het nieuwe naburige uitgeversrecht en via een verscherping van de transparantieregels.

Na de goedkeuring van de Richtlijn inzake auteursrechten in de digitale eengemaakte markt door het Europees Parlement op 12 september – een mooie opsteker voor de bescherming van auteursrechten – zijn de Raad, het Parlement en de Commissie nu in de finale fase van de onderhandelingen aanbeland.

Eerder al toonden wij ons bezorgd over de massale reproductie en het misbruik van journalistiek werk online zonder toestemming of vergoeding. Dergelijke praktijken hebben geleid tot een zwakkere positie van de mediasector en vormen een ernstige bedreiging voor onafhankelijke journalistiek en de democratie wereldwijd.

Tevens stelden we de verzwakking van de onderhandelingspositie van auteurs aan de kaak, alsook de oneerlijke praktijken inzake auteursrechten en dito contracten die vaak te nemen of te laten zijn.

Bij een correcte toepassing kan een naburig recht voor perspublicaties van groot belang zijn voor een onafhankelijke journalistiek en een krachtig wapen in de strijd tegen de massale reproductie van journalistiek werk.

Onze organisaties roepen de EU-instellingen tevens op om een eerlijk en evenredig deel van de nieuwe inkomsten te laten doorsijpelen naar de auteurs (artikel 14). Dat kan alleen als er gelijktijdig wordt geijverd voor performante transparantieregels (artikel 14 tot 16).

Deze transparantieregels leggen een verplichting op om te berichten over de exploitatie van journalistiek werk en de inkomsten die dat oplevert. Meteen een grote stap vooruit in een sector waarin rapporteringsmechanismen grotendeels onbestaande zijn.

Dankzij dergelijke verplichtingen worden journalisten geïnformeerd over het gebruik van hun werk (online / print / audiovisueel) en de inkomsten die daaruit voortvloeien. Journalisten moeten ook in de mogelijkheid zijn om extra vergoeding te vragen wanneer de exploitatie van hun werk de oorspronkelijke voorwaarden in het contract overstijgt. Ze moeten de kans krijgen om bij problemen een beroep te doen op bemiddelaars of rechtbanken en in die gevallen vertegenwoordigd te worden door hun beroepsfederatie of vakvereniging.

De federaties van journalisten en andere belangenorganisaties van auteurs hebben elkaar de laatste maanden gevonden, en vormen nu een blok van ruim 130 organisaties doorheen de EU. Na de aanneming van het Voorstel van Richtlijn op 12 september, formuleerde een coalitie van auteursorganisaties (waaronder de IFJ/EFJ) enkele aanbevelingen met betrekking tot de verwoording van een reeks bepalingen.

De voorbije maanden hebben de Europese federaties van journalisten en uitgevers ook een gezamenlijk voorstel geformuleerd voor een nieuwe versie van ‘overweging 35’ (1) om een eerlijk deel van de inkomsten te verzekeren voor journalisten, ongeacht eerder gemaakte contractuele afspraken tussen uitgevers en auteurs en ongeacht de geldende normen inzake auteursrecht in de sector.

De IFJ en de EFJ betreuren dat een alternatieve versie van Overweging 35 is aangenomen op 12 september waardoor journalisten verstoken blijven van de opbrengsten voortvloeiend uit het naburig recht.

Onze federaties roepen dan ook op om een geamendeerde versie van Overweging 35 aan te nemen en adviseren tegen de aanneming van eender welk voorstel dat auteurs een eerlijk en proportioneel deel van de nieuwe inkomsten zou onthouden.

Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten in België (AVBB)

Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ)

Association des Journalistes Professionnels (AJP)

Europese Federatie van Journalisten (EFJ)